Metroda yaranmış problemin səbəbi açıqlandı
(Yenilənib 11:04 26.02.2019)
Yavaş-yavaş qatarların qrafik üzrə fəaliyyəti bərpa olurBAKI, 26 fevral — Sputnik. Bu gün səhər saatlarından başlayaraq Baki Metropolitenində qatarların gedişində problem yaranıb. Belə ki, qatarlar tuneldə dəqiqələrlə gözləməli olub.
Bakı Metropoliteninin mətbuat xidmətinin rəhbəri Bəxtiyar Məmmədov Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında yaranmış problemin səbəbinə aydınlıq gətirib.
O bildirib ki, yaranmış problem sərnişin sıxlığı ilə əlaqədardır: "Qatarlarda heç bir problem yoxdur. Sadəcə bu gün sərnişin sıxlığı həddindən artıq çox olduğu üçün belə problemin yaranmasına səbəb olub".
"Yavaş-yavaş qatarların qrafik üzrə fəaliyyəti bərpa olur" - deyə B.Məmmədov əlavə edib.
"İnstagram" parolu və "Whatsapp" mesajına aldanmayın - Bu təxribat ola bilər
(Yenilənib 12:37 15.07.2020)
İT üzrə ekspert Osman Gündüz deyir ki, belə həssas dövrlərdə internet istifadəçiləri elementar təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməlidirlər. Sosial mediadan, email-lərdən şirnikləndirici, diqqətçəkici mesajlar gələ bilər ki, onları qətiyyən açmaq olmaz.Nigar İsgəndərova, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 15 iyul — Sputnik. Ötən gündən etibarən mobil telefon nömrələrinə "Instagram"la bağlı mesajlar gəlir. Bu mesajlarda "Istagram" parolunuzu daxil edin yazılır. Bundan başqa, Türkiyə kodu ilə başlayan +90 nömrəsi ilə "Whatsapp"dan açıq nömrələrdən mesajlar gəlir. Bu mesajlar vasitəsilə Azərbaycandakı vəziyyəti öyrənməyə çalışırlar.
©
Photo : Facebook / Fərid Haqverdiyev
Ekspertlər isə bunun təxribat ola biləcəyini iddia edirlər.
İnformasiya və Kommunikasiya Məsələləri üzrə eskpert Osman Gündüz Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bu haqda danışıb. O bildirib ki, son dövrlər Azərbaycanın informasiya məkanında kiber təhdidlər artıb. Ekspertin sözlərinə görə, yaranmış bu vəziyyət Azərbaycan Ermənistan sərhəddində Tovuzda gedən müharibə ilə əlaqədardır: "Düşünürəm ki, ermənilər hər zaman informasiya müharibəsinə ciddi önəm verir və çalışırlar ki, ictimai rəyə təsir etsinlər, internet resurslarını sıradan çıxartsınlar".
Bəs, istifadəçilər şəxsi təhlükəsizliklərini necə təmin etməlidirlər? Osman Gündüz bu suala cavabında bildirib ki, hər bir istifadəçi özü şəxsi təhlükəsizliyi haqda düşünməlidir: "İstifadəçilər elementar təhlükəsizlik qaydalarına da əməl etməlidirlər. Sosial mediadan, e-maillərdən də şirnikləndirici, diqqətçəkici müxtəlif mesajlar gələ bilər. Etibarlı olmayan mənbədən gələn mesajları açmaq olmaz. Çünki hazırlanan müxtəlif proqramlar həmin mesajlar açıldıqda aktivləşir. Beləcə, istifadəçinin fərdi məlumatları da oğurlanır. Bundan başqa, istifadəçi digər yerlərdə də hesabına daxil olarkən ehtiyatlı olmalıdır. Antivirus proqramlarından daha effektiv istifadə etməlidir".
"Dövlət və qeyri-dövlət qurumlarında da təhlükəsizliyə cavabdeh olanlar var. Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti var. Vətəndaşlar hansısa təhdidlə üzləşərsə, bu quruma da müraciət etməlidirlər. Amma düşünürəm ki, belə bir vəziyyətdə, yəni, müraciətlərin olub-olmasından asılı olmayaraq ETX-i özü fəallaşmalıdır. Amma təəssüflər olsun ki, mən heç onların hansısa bir açıqlamalarına da rast gəlmədim. Bu qurum media vasitəsi ilə vətəndaşlara, ictimai sektora mesajlar verməli, təhlükələrdən xəbərdar etməli, atılması vacib addımlardan danışmalı, çıxış yolları göstərməlidir", - deyə O.Gündüz əlavə edib.
Ekspert vətəndaşları da diqqətli olmağa səsləyib.
Artıq bu gün yaranmış vəziyyətlə əlaqədar olaraq adıçəkilən qurum özünün rəsmi informasiya portalından bu haqda məlumat paylaşıb.
Bildirilir ki, Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə daxil olan məlumata əsasən ölkəmizin sosial şəbəkə istifadəçilərinin hesablarına kütləvi kiberhücumlar baş verir. Hücum metodlarından birində kibercinayətkarlar "Şifrəmi unutmuşam" bildirişindən istifadə edərək istifadəçilərin mobil nömrələrinə parolu bərpa et linkləri göndərir və onların hərəkətlərini izləyir. İstifadəçilər bu keçidləri sosial mediada paylaşdıqları zaman həmin keçidlərdən istifadə olunmaqla parol dəyişilir və hesab ələ keçirilir.
Elektron Təhlükəsizlik Xidməti bu həssas dövrdə vətəndaşlarımızı xüsusilə diqqətli olmağa, sosial şəbəkə hesablarının təhlükəsizliyinə ciddi yanaşmağa və hesablarını qorumaq üçün vaxt itirmədən aşağıdakı ümumi qaydalara əməl etməyə çağırır:
Şübhəli linklərə keçid etməyin!
Sosial şəbəkə hesablarının ələ keçirilməsinin ən çox yayılan səbəblərindən biri istifadəçilərin kiberdələduzların "tələsinə" düşməsidir ("fişinq").
Kiberdələduzlar login məlumatlarını ələ keçirmək üçün müxtəlif sosial mühəndislik üsullarından istifadə etməklə istifadəçilərə cəlbedici vədlər verərək onları zərərli keçidlərə klikləməyə sövq edir. Keçidə klikləyən istifadəçi Facebook, İnstagram, Twitter və digər sosial şəbəkələrin saxta login səhifələrinə yönəldilir, istifadəçi adı və parolunu daxil edir.
Bu cür mesajlar sosial mediada qarşınıza çıxa, e-poçtunuza göndərilə və hətta dostlarınızdan belə gələ bilər. Bu səbəbdən hər bir mesajın həqiqiliyinə şübhə ilə yanaşın.
Hesablarınıza daxil olmaq üçün brauzerdə açılan yeni səhifədə internet ünvanını əllə daxil edin.
Unutmayın, heç bir sosial şəbəkə provayderi istifadəçilərə e-poçt və ya bildiriş göndərməklə parolunu təqdim etməyi və ya hər hansı üçüncü tərəf tətbiqi yükləməyi tələb etmir.
Güclü və unikal parollardan istifadə edin!
Zəif parollar sosial şəbəkə hesablarının ələ keçirilməsinin digər ən çox yayılan səbəblərindəndir.
Sosial şəbəkə hesablarınızın hər biri üçün unikal parol seçin, onu başqa yerdə istifadə etməyin və digər şəxslərlə paylaşmayın.
Kiçik və böyük hərflərin, rəqəm və işarələrin kombinasiyasından istifadə etməklə 10-12 simvol uzunluğunda güclü parol yaradın.
Parol yaradarkən adınız, doğum tarixiniz və s. kimi fərdi məlumatlarınızdan, "parol" və s. kimi ümumi sözlərdən istifadə etməyin. Eləcə də, "12345" kimi ardıcıl rəqəmlərdən və ya "qwerty" kimi ardıcıl klaviatura düymələrindən istifadə etməyin.
Mobil nömrənizə, e-poçtunuza sosial şəbəkə hesabınızla bağlı gələn bildirişləri paylaşmayın!
Hesabınızla bağlı sizə göndərilən e-poçtları, keçidləri, bildirişləri digər şəxslərə yönləndirməyin və ya başqa yerdə paylaşmayın. Həmin bildirişlərdə hesabınızla bağlı həssas məlumatlar yer alır və hesablarınızın asanlıqla ələ keçirilməsinə imkan yaradır.
İki mərhələli autentifikasiyadan istifadə edin!
Bu, üstün təhlükəsizlik tədbiri hesab olunur və demək olar ki, bir çox sosial media platformasında tətbiq edilir. Bu funksiya aktiv edildikdə, yeni cihazdan hesabınıza giriş edildikdə, hesabla əlaqəli telefon nömrəsinə və ya e-poçta təsdiqləmə kodu göndərilir. İstifadəçi adınız və parolunuzu ələ keçirsə belə, kibercinayətkar bu kodu bilmədən hesabınıza daxil ola bilmir.
Üçüncü tərəf tətbiqlərə və saytlara hesabınıza giriş imkanı verərkən diqqətli davranın!
Çox vaxt yeni hesab yaradarkən prosesi asanlaşdırmaq məqsədilə "Facebook ilə daxil ol", "Google ilə daxil ol" kimi seçimlər qarşımıza çıxır. Unutmayın ki, etibarlı və ya təhlükəsiz sayt və tətbiqlər bununla yanaşı, başqa əsas qeydiyyat vasitəsi (məsələn, e-poçtdan istifadə) də tətbiq edir. İlk öncə tətbiqin və ya saytın etibarlılığını araşdırın.
Həmçinin icazə verdiyiniz üçüncü tərəf tətbiqlər üçün sosial hesabınızda hansı məlumatların əlçatan olduğunu yoxlayın. İstifadə etmədiyiniz tətbiqləri silin.
Yeniləməni unutmayın!
Brauzerinizi və əməliyyat sisteminizi mütəmadi olaraq yeniləyin. Antivirüs proqramlarından istifadə edin.
Hesabınızla əlaqəli istifadə etdiyiniz e-poçt əlçatan, mobil nömrə isə işlək olmalıdır!
Təcrübədə görünür ki, çox zaman istifadəçilər qeydiyyatdan keçərkən istifadə etdikləri e-poçtun parolunu unudur və ya işlək olmayan mobil nömrələr qeyd edirlər. Unutmayın ki, hesabınız ələ keçirildikdə onun bərpa olunması üçün bu e-poçtdan istifadə olunur.
İctimai və ya ortaq istifadə edilən cihazlarda hesabınızdan çıxış etməyi unutmayın!
Bu zaman "Şifrəni yadda saxla" funksiyasından istifadə etməyin.
İctimai və ya başqasına məxsus wi-fi-dan istifadə edərək sosial şəbəkə hesablarınıza daxil olmayın.
Tanımadığınız şəxslərdən dostluq təkliflərini qəbul etməyin!
Kiberdələduzlar haqqınızda daha çox məlumat öyrənmək məqsədilə saxta hesablar yaradaraq sizə dostluq sorğuları və zərərli mesajlar göndərə bilər.
Hesabınızla bağlı şübhəli fəaliyyət aşkarladığınızda, dərhal parolunuzu yeniləyin!
Son olaraq, hesabınıza daxil ola bilmirsinizsə, təşvişə qapılmayın. Hesabınızı bərpa etmək üçün sosial şəbəkə provayderinin təlimatlarınızı izləyin və parolunuzu dəyişin.
Bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman metodiki dəstək üçün www.cert.az rəsmi saytı və ya reports@cert.az e-poçtu vasitəsilə Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət etməyiniz xahiş olunur.
Qeyd edək ki, artıq ötən gündən bir neçə şəxsin "Facebook" profili ələ keçirilib.
Ermənistan Müdafiə Nazirliyindən yeni etiraf: On yaralı var
(Yenilənib 12:28 15.07.2020)
Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz istiqamətində iyulun 13-nə keçən gecə ərzində də gərginlik davam edib.BAKI, 15 iyul — Sputnik. Azərbaycanın açdığı cavab atəşi nəticəsində 10 erməni əsgəri yaralanıb. Sputnik Ermənistan xəbər verir ki, bunu Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi təmsilçisi Şuşan Stepanyan öz "Facebook" səhifəsində bildirib.
"Hazırda müxtəlif dərəcədə xəsarət alan 10 hərbçimiz müalicə alır. Onlardan birinin vəziyyəti çox ağırdır. Beş nəfərin vəziyyəti orta ağırdır. Yerdə qalan hərbçilər gələn həftə xidmətə geri qayıdacaqlar", - deyə Şuşan Stepanyan bildirib.
Qeyd edək ki, iyulun 12-də günorta saatlarından başlayaraq Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz rayonu sahəsində atəşkəs rejimini kobud şəkildə pozaraq artilleriya qurğularından istifadə etməklə mövqelərimizi atəşə tutublar. Hər iki tərəfin itki verdiyi bildirilir. Belə ki, qarşı tərəfin hücumunun qarşısını alarkən döyüşdə Azərbaycan Ordusunun hərbi qulluqçuları müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları çavuş Sadıqov Vüqar Lətif oğlu və baş əsgər Məmmədov Elşad Dönməz oğlu şəhid olublar.
Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz istiqamətində iyulun 13-nə keçən gecə ərzində də gərginlik davam edib.
Artilleriya, minaatan və tankların tətbiqi ilə gedən gecə döyüşlərində bölmələrimizin dəqiq atəşi ilə düşmənin dayaq məntəqəsi, artilleriya qurğuları, hərbi hissəsi ərazisində avtomobil texnikası və canlı qüvvəsi məhv edilib.
Döyüşdə Azərbaycan Ordusunun hərbi qulluqçusu baş leytenant Mahmudov Rəşad Rəşid oğlu şəhid olub.
Hazırda əməliyyat şəraiti qoşunlarımızın nəzarəti altındadır.
Ermənistan tərəfi itkiləri gizlədir.