Azərbaycanda heç kimin əsl adı ilə çağırılmadığı kənd: "Lağa", "Çımpır", "Zıvırdışoğlu"
(Yenilənib 16:42 01.01.2019)
Burada təlğəsiz adam tapmaq mümkün deyil, hər adama öz bacarığı, sənəti, xüsusən də xasiyyətinə görə ləqəb verirlərİlham Mustafa, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 2 yanvar — Sputnik. Hər birimizin, dəqiq adını bilməsək də, ləqəbi ilə, ayaması ilə tanıdığı insanlar var. Tovuz rayonunun Xatınlı kəndində isə, demək olar ki, ləqəbsiz, ayamasız, yaxud, təlğəsiz (regionda bu adların qarşılığı kimi işlədilən söz - red.) adam yoxdur.
©
Sputnik / Ilham Mustafa
Cavanşir Həsənov
Yolunuz nə vaxtsa, Qaraxanlıya düşsə, burda heç vaxt axtardığınız adamı öz adıyla tapa bilməyəcəksiniz. Kənd sakinlərinin sözlərinə görə, kənardan gələn şəxslər tapmaq istədikləri adamın ləqəbini bilmədikdə sorğu-suala, ən azı, 1 saatdan çox vaxt itirməli olur. Vaxtını boşa xərcləmək istəməyənlər gərək axtardığı adamı həm də ləqəbi ilə tanıya.
Kənd sakini Cavanşir Həsənov Sputnik Azərbaycan-ın bölgə müxbiri ilə söhbətində deyir ki, kənddə ləqəblər insanların müəyyən hərəkətinə, xasiyyətinə və ya hansısa hadisə, məşğul olduğu peşəylə bağlı verilir. Bu adlar el tərəfindən verildiyindən qazanılmış sayılır və insanın xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir.
©
Sputnik / Ilham Mustafa
Cavanşir Həsənov
C.Həsənov kənddə olan bir neçə maraqlı ləqəblər haqda da məlumat verir: "Bu kənddə yaşlı nəsildə təlğəsiz adam tapmaq mümkün deyil. Hər adama öz bacarığı, sənəti, xüsusən də xasiyyətinə görə ləqəb verirlər. Məsələn, mənə işlədiyim işə görə "Kassir Cavanşir" deyirlər. Qıraq yerdən gəlib kənddə kimisə axtaran olanda onu təlğəsiz tapmaq mümkün deyil. Ona görə gərək axtarmağa gələn adam axtardığının el verən adını da bilsin".
"Kənddə maraqlı, gülməli təlğələr çoxdur. "Heykəl Tapdıq", "Darğa Məcid", "Xırxır Əli", "Fəli Qasım", "Neynim Oruc", "Qənfet Söyün", "Ölürəm Alı" kimi müxtəlif təlğələr var. Məsələn, "ölürəm" ləqəbi sovxoz vaxtı hansı iş tapşırılırmışsa, "mən ağrıyıram, ölürəm" dediyinə görə verilib. Yaxud "neynim" təlğəsi ən çox işlətdiyi söz olduğuna, "qənfet" uşaqlıqdan "konfet" deyə oxşadıldığına görə verilib. Sonradan da elə o ləqəblə tanınıb" - deyir həmsöhbətimiz.
Digər kənd sakini İsa Niftaliyev isə hamıda təlğə olmasını kənddə eyni adlı adamların çox olmasıyla əlaqələndirir: "O vaxt kənddə 13 nəfər Hüseyn olub, soruşanda, "hansı Hüseyn", deyirmişlər ki, "Qənfet Söyün", "Lağa Söyün", "Xımır Söyün" (qərb bölgəsinin əksər yerlərində Hüseyn adı Söyün kimi tələffüz olunur – red.) kimi fərqləndiriblər. Həsən də çox olub, məsələn, "Qoz Həsən", "Qara Həsən" deyərək, bir-birilərindən seçiblər".
©
Sputnik / Ilham Mustafa
İsa Niftalıyev
"Çımpır İsa" kimi tanınan kənd sakini qeyd edir ki, sakinlərə ilk dəfə eşidiləndə gülüş doğuran təlğələr qoyulsa da, hər kəs öz ləqəbini qəbul edib: "Kənddə "zıvırdışoğlu", "şerti", "pedi", "payvermə", "burun", "quş" kimi təlğələr olsa da, el verdiyinə görə, heç kim öz ləqəbi ilə çağırılmaqdan narazı olmayıb. Hətta dəvətnamələrdə də çox vaxt təlğəylə yazıb çağırırdılar toylara".
Kənd sakinləri təlğələrin cavanlar arasında az qoyulmasına baxmayaraq, həmişə baba-ata adları ilə istinad verildiyinə görə heç vaxt unudulmayacağına əmindirlər.
Teqlər:
Qızartmalar üçün hansı yağları seçməli: rus alim xəstəlik mənbəyi olan qidaları açıqladı
BAKI, 6 avqust — Sputnik. Qızartmalar üçün kərə yağından istifadə etmək təhlükəli ola bilər. Bu barədə Sputnik radiosuna müsahibəsində qastroenteroloq, dietoloq, tibb elmləri namizədi İrina Berejnaya bildirib.
Onun fikrincə, ən yaxşısı ərzaqları quru tavada, ya da qril şəklində qızartmaqdır. Amma çoxları bunu kərə yağında etməyə üstünlük verirlər. Əgər kərə yağını təzə-təzə yemək təhlükəsizdirsə, ondan məhsulların qızardılması üçün istifadə etməmək daha yaxşıdır.
"Təzə kərə yağı müəyyən miqdarda tamamilə təhlükəsizdir. O, həmçinin xolesterin mübadiləsinə təsir baxımından özünü doğruldur. Qızardılmış məhsullara gəldikdə, burada kərə yağını istifadə etməmək daha yaxşıdır. 70 dərəcədən yuxarı temperaturda bizim orqanizmimizə lazım olmayan və uzun müddət istifadə zamanı onkoloji xəstəliklərə səbəb ola biləcək sərbəst radikallar meydana çıxır", – deyə İrina Berejnaya xəbərdarlıq edib.
Dietoloq deyib ki, yeməkləri hazırlamaq üçün quyruq yağından istifadə edə bilərsiniz, amma bu da ən yaxşı seçim deyil.
"Quyruq yağı öz strukturuna görə çox maraqlı məhsuldur. Həmçinin xolesterin mübadiləsinə mənfi təsir göstərmir. Bundan yeməklərin hazırlanmasında istifadə edilə bilər. Lakin uzun müddət istifadə edildikdə və yüksək temperaturda çox yüksək kalorili olacaq. Buna görə də eyni sərbəst radikalların meydana gəlməsi mümkündür. Ola bilsin, sərbəst radikallar kərə yağına nisbətdə daha az əmələ gələcək. Məhsulları zeytun yağında qızartmaq daha yaxşıdır, çünki bu, yüksək temperaturda sərbəst radikalların meydana gəlməsini təmin etməyən yeganə yağdır", – deyə dietoloq əlavə edib.
Xatırladaq ki, bu günlərdə həkim-dietoloq Andrey Bobrovski qafqazlıların uzunömürlülüyünün sirrinin manqalda bişmiş ətdə olduğunu demişdi. "Ətin qrildə və ya manqalda bişirilməsi ən dietik üsuldur. Digər üsullardan fərqli olaraq açıq manqalda bişirmə artıq yağları aradan götürür. Yağ bişdikdə əriyib axır. Tavada bişirilən zaman isə əksinə yağ yığılır və ətə hopur", - deyə Bobrovski bildirmişdi.
Vəssalam! Koronavirusun dərmanına patent aldılar
(Yenilənib 23:40 06.08.2020)
Dünyanın bir çox ölkəsində koronavirusun müalicəsində bir sıra dərmanlar sınaqdan keçirilsə də, əksər əczaçılıq şirkətləri və elmi-tibbi qurumlar diqqətlərini vaksinin hazırlanmasına yönəldiblərBAKI, 6 avqust — Sputnik. Rusiya Federal Tibbi-Bioloji Agentliyi (FTBA) koronavirusu dəf etməyə və ya fəsadlarını aradan qaldırmağa kömək edən dərmana patent alıb.
Sputnik Azərbaycan RİA Novosti-yə istinadən bildirir ki, dərmanın adı “Leytragin”dir (Лейтрагин).
"Rusiya FTBA COVID-19-a qarşı preparatı patentləşdirdi. Bu praktik tibbə daxil olan, delta-opioid reseptorlarının dünyada ilk və hələlik yeganə aqonistidir", - agentliyin məlumatında deyilir.
FTBA-nın biotibbi texnologiyalar elmi mərkəzinin alimləri müəyyən ediblər ki, ilkin adı "dalargin" olan dərman toxumaların sağalması və regenerasiyası proseslərində aktiv iştirak edir. Bundan başqa, bu sinfə daxil olan maddə immun cavabının təşkilində də aktiv rol oynayaraq koronavirus infeksiyası olan xəstədə ağır respirator və ümumi sistem pozulmalarına gətirib çıxaran "sitokin hücumunun" - iltihab yaradan maddələrin təsiri azalda, yaxud da onu dəf edə bilir.
Qeyd edək ki, dünyanın bir çox ölkəsində koronavirusun müalicəsində bir sıra dərmanlar sınaqdan keçirilsə də, əksər əczaçılıq şirkətləri və elmi-tibbi qurumlar diqqətlərini vaksinin hazırlanmasına yönəldiblər. Məsələn, avqustun 2-də Rusiyanın “Vektor” dövlət elmi mərkəzi koronavirus əleyhinə peyvəndin noyabrda istehsalını planlaşdırdığını bəyan edib. Mərkəzin rəhbəri Rinat Maksyutov “Rossiya-1” telekanalına müsahibəsində deyib ki, ilin sonuna, gələn ilin əvvəlinə, ən azı, risk qrupundan olunanların vaksinasiya olunmasından, sonra isə kütləvi peyvənddən danışmaq olar.
Avqustun 1-də Rusiyanın Səhiyyə naziri Mixail Muraşko bildirib ki, rusiyalılar üçün koronavirus əleyhinə vaksin pulsuz olacaq.
Teqlər: